Elke consument kan een winkel binnenlopen en talloze kruidenpreparaten vinden die beweren het immuunsysteem te versterken. Toch is het lastig om dit echt te bewijzen, aangezien ons immuunsysteem zeer complex en met veel processen verweven is.
Hoewel kruiden misschien eenvoudig lijken, bevatten ze vaak krachtige geneeskrachtige eigenschappen die kunnen helpen ziektes te weren en symptomen zoals verkoudheid en griep te verlichten. Sommige zijn eenvoudig zelf te kweken, in de tuin of op de vensterbank. Enkele voorbeelden zijn:
Rozemarijn
Rozemarijn (Rosmarinus officinalis) is een aromatisch keukenkruid met sterke ontstekingsremmende en antioxiderende eigenschappen. Daarnaast werkt het antibacterieel, schimmelwerend en bevordert het de bloedsomloop. Rozemarijn zit boordevol polyfenolen die het lichaam ondersteunen bij het verminderen van oxidatieve stress. Verder helpt het bij het verlichten van stress, dankzij kalmerende en licht antidepressieve eigenschappen. De antimicrobiële werking is effectief tegen onder andere Staphylococcus aureus, Proteus vulgaris, Pseudomonas aeruginosa, Escherichia coli en Candida albicans.
Rozemarijn bevat hoge concentraties B-vitamines, zoals foliumzuur en riboflavine, en bevat per 100 gram ongeveer 6,65 mg ijzer. IJzer is essentieel voor de aanmaak van hemoglobine, dat zuurstof transporteert via rode bloedcellen.
Rozemarijnolie kan ook verlichting bieden bij het fenomeen van Raynaud. Bij deze aandoening trekken bloedvaten in de vingers en tenen samen bij kou of stress, wat leidt tot pijn, zwelling, roodheid en jeuk. Rozemarijnolie helpt de bloedvaten ontspannen, zodat de doorbloeding verbetert en de klachten afnemen.
Citroenmelisse
Melissa officinalis verspreidt een frisse citroengeur en is een smaakvolle aanwinst voor elke kruidentuin. Maar citroenmelisse doet meer dan dat: het kan ook het immuunsysteem ondersteunen.
De kalmerende werking is te danken aan stoffen zoals rozemarijnzuur, flavonoïden en terpenen. Rozemarijnzuur behoort tot de polyfenolen met antioxiderende effecten, en werkt bovendien rustgevend en licht angstremmend. Flavonoïden zoals quercetine, luteoline en apigenine bevorderen ontspanning, terwijl terpenen als geranial en citral zorgen voor een aangename citrusgeur en het zenuwstelsel kalmeren.
Citroenmelisse bezit antivirale eigenschappen. In laboratoriumonderzoek werd aangetoond dat het de verspreiding van herpes simplex- en griepvirussen kan remmen. Daarnaast werkt het licht krampstillend en ontspant het de gladde spieren.
In één onderzoek leidde een supplement met citroenmelisse tot verbetering van stemming en verlaging van angstniveaus bij deelnemers. Een kleinschalige studie bij tienermeisjes wees uit dat het ook menstruatieklachten en PMS-symptomen kan verlichten. Je kunt verse bladeren gebruiken voor thee, of kiezen voor supplementen met gestandaardiseerde extracten of essentiële olie, mits gecontroleerd op zuiverheid en werkzaamheid.
Karwij
Karwijzaad is afkomstig van de tweejarige plant Carum carvi en staat bekend om zijn uitgesproken smaak, die doet denken aan anijs of drop, maar ook iets peperigs en citrusachtigs heeft.
Karwijzaad bevat vluchtige stoffen zoals carvacrol en limoneen, evenals flavonoïden, polyfenolen en antimicrobiële verbindingen. Onderzoek toont aan dat het de groei kan remmen van onder andere Staphylococcus aureus, Salmonella en Candida albicans. Ook heeft karwij een ontstekingsremmend effect.
Karwij wordt vaak gebruikt om de spijsvertering te ondersteunen, mede dankzij de krampstillende werking van limoneen. Het kan helpen bij klachten zoals een opgeblazen gevoel, winderigheid en gasophoping, doordat het de galproductie en maaglediging bevordert. Ook bevat het eugenol, een stof die spierkrampen tegengaat.
Uit studies blijkt dat extracten van karwij ontstekingsremmend werken op witte bloedcellen. Ze verlagen de productie van ontstekingsbevorderende stoffen zoals prostaglandine E2 en leukotrieen B4.
Karwijzaad is veilig in kleine hoeveelheden. Toch is voorzichtigheid geboden voor zwangere vrouwen, mensen met lever- of galblaasaandoeningen, en bij het gebruik van bepaalde diabetesmedicatie. Overleg bij twijfel altijd met een arts voordat je karwij toevoegt aan je dagelijkse voeding.
Tijm
Tijm (Thymus vulgaris) is een groenblijvend kruid dat veel wordt gebruikt in voeding, geneeskunde en cosmetica. Het bevat krachtige fytonutriënten, mineralen en vitaminen met antimicrobiële, antioxiderende, samentrekkende en zelfs antikankereigenschappen. De essentiële olie bevat thymol en carvacrol, stoffen die bewezen effectief zijn tegen een breed scala aan micro-organismen. Tijm is ook rijk aan vitamine A, die als antioxidant en ontstekingsremmer fungeert.
Een laboratoriumonderzoek met ontstoken cellen liet zien dat tijmextract de productie van ontstekingsbevorderende stoffen zoals TNF-α en IL-6 verlaagt, terwijl de afgifte van ontstekingsremmende IL-10 wordt gestimuleerd. Ook werd de activiteit van de COX-route verminderd en de afgifte van elastase verlaagd.
De etherische olie van tijm blijkt bijzonder effectief tegen Candida, een schimmel die infecties kan veroorzaken bij mensen met een verzwakte afweer. Tijmolie vermindert de benodigde dosis van gangbare antischimmelmiddelen zoals azolen en echinocandinen, wat de werking ervan versterkt.
Het gebruik van kruiden in je dagelijkse voeding is een eenvoudige manier om je weerstand te verhogen en ziektes buiten de deur te houden. Voor een optimaal effect is het verstandig om advies in te winnen bij een deskundige. Een natuurgeneeskundige, kruidenspecialist of behandelaar in de traditionele Chinese geneeskunde kan helpen bepalen welke kruiden het beste aansluiten bij jouw persoonlijke situatie, en hoe je ze het beste kunt gebruiken.